De komende jaren gaat er veel veranderen op het gebied van de preventie van witwassen, financieren van terrorisme en de naleving van sanctieregelgeving. Nieuwe Europese regelgeving en relevante nationale ontwikkelingen, waaronder wetsvoorstellen en guidance documenten, zijn aanstaande. 

Zes vragen aan Melissa van den Broek, senior manager bij KPMG Forensic Integrity & Compliance en één van de sprekers tijdens het Jaarcongres Aanpak witwassen 2025. 

-------------------------------------------------------------------

Jouw promotieonderzoek ging over de effectiviteit van anti-witwastoezicht in de EU. Wat is sindsdien verbeterd — en wat juist niet?

“Mijn promotieonderzoek uit 2015 toonde de grote diversiteit van toezichtmechanismes in de Europese Unie. Ik concludeerde destijds al dat meer harmonisatie nodig was en gaf daartoe enkele aanbevelingen aan de Europese wetgever. De grote diversiteit in het anti-witwastoezicht in Europa, zowel bij de inrichting van het toezicht als de toezichtpraktijk, zijn later ook een probleem gebreken. In de ‘post-mortem’ analyse van enkele witwasschandalen waar Europese banken bij betrokken waren, concludeerde de Europese Commissie in 2019 dat er sprake was van inconsistentie in het toezicht binnen de EU. Het nieuwe Europese AML pakket beoogt dit op te lossen door toevoeging van een Europese laag in het toezicht.”

Wat houdt het EU AML pakket eigenlijk in? 

“Het EU AML pakket bestaat uit verschillende wetgevingsinstrumenten. De belangrijkste zijn de verordening tot oprichting van de Europese anti-witwasautoriteit (Anti-Money Laundering Authority, ‘AMLA’) en de anti-witwasverordening (Anti-Money Laundering Regulation, AMLR). Het nieuwe AML pakket heeft als gevolg dat we te maken krijgen met grotendeels Europese regels, die direct van toepassing zijn in de hele EU. We krijgen met het EU AML pakket een zogenaamd ‘Single Rulebook’ en een Europese toezichthouder die tot doel heeft convergentie in het toezicht te bewerkstelligen en te zorgen voor een uniforme en consistentie toepassing van de Europese AML normen. AMLA vormt de spil in een geïntegreerd systeem van toezicht met andere nationale AML toezichthouders. Het EU AML pakket raakt alle partijen: meldingsplichtige entiteiten uit de financiële en niet-financiële sector, toezichthouders, de Financial Intelligence Unit (FIU) en opsporingsdiensten.”

Wat zijn de meest in het oog springende wijzigingen?

“Dat is een lastige vraag, omdat het EU AML pakket op zoveel onderdelen wijzigingen aanbrengt en daarnaast ook niet alle details op dit moment bekend zijn. Een kleine greep uit noemenswaardige wijzigingen:

De uitbreiding van de reikwijdte van anti-witwasregelgeving naar naleving van gerichte financiële sancties. 

De uitbreiding van groep meldingsplichtige entiteiten naar bijvoorbeeld holdings met ten minste één meldingsplichtige entiteit in de structuur en professionele voetbalclubs en makelaars. De uitbreiding van de definitie van politiek prominente personen met hoofden van lokale en regionale autoriteiten van gemeenschappen met ten minste 50.000 inwoners.

De vele wijzigingen ten aanzien van de identificatie en verificatie van uiteindelijk begunstigden, waaronder de gewijzigde grenswaarde voor eigendomsbelang van ‘meer dan 25%’ naar ’25% of meer’ en de calculatiemethode. De aanvullende data die over klanten en (met name) uiteindelijke begunstigden moet worden verzameld in het kader van het cliëntenonderzoek, zoals het BSN-nummer en nationaliteiten. 

Wat verder voor Nederland nog belangrijk zal zijn, is dat het onder de nieuwe EU-regels mogelijk is voor meldingsplichtige entiteiten om transactiemonitoring uit te besteden. Verder zullen we naar verwachting overgaan naar een meldsysteem voor verdachte transacties.”

Wat zijn de drie belangrijke deadlines uit het EU AML pakket om scherp voor ogen te hebben?

“Het EU AML pakket kent bijna 100 relevante deadlines. Als ik nu moet kiezen dan zijn de belangrijkste data 1 juli 2025, 10 juli 2026 en 10 juli 2027. Op 1 juli 2025 gaat AMLA formeel van start. We kunnen de komende jaren veel verwachten van AMLA, in het bijzonder op regelgevend gebied.

Daarmee kom ik ook op de tweede deadline van 10 juli 2026. AMLA heeft de opdracht om in totaal 13 technische reguleringsnormen, zes  technische uitvoeringsnormen en 20 richtsnoeren te ververvaardigen. De technische reguleringsnormen, die als doel hebben om bepaalde verplichtingen verder te specificeren, moeten allemaal uiterlijk 10 juli 2026 door AMLA vervaardigd zijn.

De belangrijkste deadline betreft 10 juli 2027. Vanaf deze datum zijn de Europese AML regels van toepassing moeten het beleid en procedures, de governance, systemen en tooling van meldingsplichtige entiteiten helemaal gereed zijn.”

Zijn Nederlandse wetgevingsinitiatieven in lijn met de Europese aanpak, of lopen we juist voor of achter?

“De speelruimte voor de Nederlandse wetgever is met het EU AML pakket een stuk kleiner geworden dan voorheen. Daarom is het wetsvoorstel Plan van aanpak witwassen ook grotendeels ingetrokken. Desalniettemin is de Nederlandse wetgever belangrijk voor het verder brengen van de Europese aanpak en, waar mogelijk, het vergroten van de effectiviteit van het anti-witwasbeleid in Nederland. 

Medio mei is de uitwerking van het regeerprogramma ten aanzien van het anti-witwasbeleid naar de Tweede Kamer gestuurd. Daarin zie je dat nagenoeg alle beleidskeuzes geraakt worden door, of verband houden met het EU AML pakket. De komende periode wordt de implementatie- en uitvoeringswetgeving volgend uit het EU AML pakket geconsulteerd.”

Heb je voor nu nog belangrijk advies of de gouden tip voor meldingsplichtige entiteiten?

“Blijf goed geïnformeerd over de ontwikkelingen rondom het EU AML pakket zowel op Europees als nationaal niveau, start nu met de voorbereidingen voor naleving aan de nieuwe Europese eisen (tijd gaat snel!), en zoek waar nodig inhoudelijk en/of technische ondersteuning gedurende dat proces. 

Alle regelgevende ontwikkelingen op het gebied van AML/CFT en sancties van de komende tijd neem ik mee bij mijn lezing bij het Jaarcongres witwassen 2025. Ik hoop daar professionals uit de financiële en niet-financiële sector, toezichthouders en medewerkers van de FIU en opsporingsdiensten te zien!”

+++

Melissa van den Broek is al ruim een decennium actief op het gebied van de bestrijding van financieel-economische criminaliteit. In haar huidige rol bij KPMG adviseert Melissa klanten over de naleving van sanctie- en anti-witwasregelgeving en ondersteunt zij accountants bij de controle van hun jaarrekeningen. Voordat Melissa in dienst trad bij KPMG heeft zij gewerkt als senior financial crime compliance officer bij ING. Daarvoor was zij als senior beleidsadviseur bij de Autoriteit Financiële Markten en het International Forum of Independent Audit Regulators verbonden. In juni 2015 voltooide Melissa haar promotieonderzoek over de effectiviteit van het anti-witwastoezicht in de Europese Unie aan de Universiteit Utrecht.