10 tips en trends voor letselschadeprofessionals

1. Veel positieve ontwikkelingen in de letselschadebranche

Jarco van de Ketterij is een ervaren letselschaderegelaar en eigenaar/register-expert personenschade bij Injuriam Expertise. Hij heeft o.a. jarenlang als letselschadebehandelaar gewerkt en als letselschaderegelaar bij een tweetal expertisebureaus. Hij deelt zijn kennis regelmatig als spreker en docent.

Alle corona maatregelen zorgen in de letselschadepraktijk voor vele virtuele contactmomenten. Dat ervaart Jarco van de Ketterij ook. “Ik verwacht na versoepeling van de corona maatregelen meer verdieping in de relatie met slachtoffers en andere letselschade professionals door persoonlijk contact tijdens een fysiek bezoek. Dit zal wel worden blijven ondersteund met meer virtuele contactmomenten om de schaderegeling soepel te laten verlopen.”

Jarco van de Ketterij ziet een aantal ontwikkelingen positief in: “De herstelgerichte dienstverlening in de letselschadebranche wordt - ook aan verzekeraars zijde - meer en meer omarmd en ondersteund met diverse initiatieven dit jaar om daar in de praktijk gevolg aan te geven. Ik juich de komst van een Kamer voor Langlopende Letselschadezaken toe, ik ben erg benieuwd hoe zich dat verder ontwikkelt. Ook ben ik verheugd over de afspraak die is gemaakt door het Platform Personenschade van het Verbond met de LSA (Vereniging van Letselschade Advocaten) over de pilot buitengerechtelijke kosten. Onder de LSA-advocaten zijn hierover de meningen toch wat verdeeld. Maar ik hoop dat deze (voorlopige) bilaterale afspraak de sfeer in het dossier ten goede komt, gezien de discussie over de redelijkheid van de gemaakte kosten pas aan het einde van de rit wordt gevoerd.”

Zijn belangrijkste tip voor vakgenoten in de letselschaderegeling? “De aanbeveling om tijdig een eerste bezoek (of virtuele intake) af te leggen om een zaak te inventariseren, concrete afspraken maken (gericht op versnelling van het schaderegelingsproces), adequaat te bevoorschotten en snel te interveniëren wanneer er  een hulpvraag ligt voor begeleiding op welk vlak dan ook. Hiermee voorkomt men verharding van het schaderegelingsklimaat door frustratie en onbegrip en ontstaat er (financiële) rust en (meer) begrip voor elkaars standpunten.”

2. Polarisatie wordt groter

Maarten van der Linden is medeoprichter van Lindesk, een organisatie gespecialiseerd in het afwikkelen van complexe letselschades. Hij is NIVRE Register Expert Personenschade, lid van de Nederlandse Vereniging voor Mediators in de Verzekeringsbranche (NVMV) en treedt als expert regelmatig op als spreker/docent. Zijn juridische kennis en mediationvaardigheden maken dat complexe letselschadedossiers door hem snel tot een oplossing worden gebracht.

Ook Maarten van der Linden kon het afgelopen jaar niet om het digitaal overleggen heen: “Vanwege COVID-19 zijn huisbezoeken voor experts en belangenbehartiger een tijdlang niet mogelijk geweest. En het overleg van achter een laptop met beeld en geluid is een goede vervanging gebleken. Het online gesprek vervangt een persoonlijke ontmoeting niet. Het missen van een inzicht in iemands situatie, het missen van non- verbale signalen, maakt dat een persoonlijk bezoek grote meerwaarde heeft. Maar met het digitale overleg kan, meer dan bij gewoon telefonisch overleg, wel vaker een meer persoonlijke ontmoeting worden georganiseerd. En dat komt de voortgang van de afhandeling van een letselschadezaak ten goede. De meerwaarde van experts is door de COVID-19 pandemie zeker aangetoond.”

“Door de pandemie zijn in algemene zin tegenstellingen in de maatschappij scherper geworden. Ook in de letselschaderegeling hoor ik, ondanks steeds betere procesafspraken, dat de polarisatie groter wordt. Het blijkt dat standpunten niet leiden tot oplossingen. Daarvoor moeten we de nuance zoeken. Mijn tip daarbij is elke brief, mail of zelfs uitspraak, even te heroverwegen. Of deze in de voorgenomen vorm uitgesproken of geschreven moet worden. Loop je mails nog eens door, voordat je op verzenden drukt. Hoe zou jij reageren als je deze mail zou ontvangen? Als je dan een passage leest waarvan je kunt verwachten dat deze mogelijk een stevige tegenreactie kan oproepen, heroverweeg dan even. Verander de tekst en maak het vriendelijker. Of leg uit wat je bedoelt of waarom je dit zo schrijft of zegt. Dat maakt het begrip aan de andere kant waarschijnlijk groter. De communicatie wordt vriendelijker. En bovenal, ons werk wordt leuker!”

De meest gestelde vraag is volgens Maarten van der Linden waarom de afwikkeling van een letselschade zo lang duurt: “Zowel verzekeraars als slachtoffers stellen deze vraag. Er is onderzoek naar gedaan door de Universiteit Utrecht. De uitkomsten zijn veelbesproken. De oplossingen liggen vaak in het proces. Geen medische eindtoestand. Een zoektocht naar (financiële) zekerheid. Zich niet gehoord voelen, etc. En dat is volgens mij ook allemaal waar. Toch zie ik in mijn praktijk van langlopende en complexe letselschades ook dat het ‘ons’ niet makkelijker wordt gemaakt. De invloed van wetgeving is complexer geworden (denk bijvoorbeeld aan verlies van toeslagen bij uitkeringen van enige omvang). Maar wat mij vooral triggert is dat partijen zelf graag de zaak willen oplossen, maar dat de professionals hier vaak obstakels zien. De vraag is of de zoektocht naar de juridisch meest verantwoorde oplossing volledig tegemoet komt aan de wens van partijen. En als je je niet gehoord voelt? Ga je dan harder schreeuwen? Of beter luisteren? Misschien zegt de andere kant toch wel iets dat ook waarheid in zich heeft. Kortom, sta eens wat minder ferm voor je eigen standpunten en probeer eens je te verplaatsen in de positie van de ander.”

3. Discussie over verbetering en versnelling van letselschaderegeling voortzetten

Mariken Peters is oprichter en eigenaar van AV&L Advocatuur en Mediation. Ze is advocaat en MfN-registermediator. Haar kennisgebieden zijn: Aansprakelijkheidsrecht,  verzekeringsrecht, met name arbeidsongeschiktheids- en bedrijfs(schade)verzekeringen en letsel- en overlijdensschade, met een focus op complexe schadezaken en op schade  van zelfstandigen.

“De letselschadewereld zal ook de komende jaren bezig blijven met het vinden van een oplossing voor het probleem van de - zonder reden - veel te lang lopende letselschadezaken. Helaas lijken de tegengestelde belangen van de diverse 'marktpartijen' hierbij een sta-in-de-weg te zijn. Men is geneigd vooral de eigen oplossing te bepleiten. Zoals verdere normering, de SVI, één medisch adviseur, meer gekwalificeerd personeel aan de WA-kant, het beter waarborgen van de kwaliteit van belangenbehartigers en het vaker inzetten van mediation. Stuk voor stuk serieuze en soms ook goede ideeën. Feit is echter dat geen van deze opties door de hele letselschademarkt als 'het ei van Columbus' wordt gezien. Er valt altijd wel iets op- of aan te merken, afhankelijk van de vraag 'aan wiens kant' men staat. Het is belangrijk dat de discussie over de verbetering en versnelling van de letselschaderegeling wordt voortgezet. Hopelijk lukt het om daarbij niet de eigen belangen (en oplossingen) voorop te stellen en om ons enkel en alleen te leiden door het belang van het slachtoffer.”

Aan Mariken Peters werd het afgelopen jaar veel de vraag gesteld wat er gedaan moest wordt om een letselschadezaak in beweging te krijgen. “Het antwoord op deze vraag is afhankelijk van de situatie. Soms ligt de oplossing in een telefoontje of gesprek met de wederpartij. Dat heeft hoe dan ook de voorkeur. Soms zijn helaas 'hardere' maatregelen nodig, zoals een (directie)klacht of zelfs (dreiging met) een procedure. Als het gaat om een zaak waarin veel problemen tegelijk spelen, is een mediationtraject vaak een goede oplossing. In de praktijk blijkt dat daarmee zelfs de meest hopeloos vastzittende zaken opgelost kunnen worden.”

“Mijn belangrijkste tip voor vakgenoten in de letselschaderegeling is dat een goede letselschaderegeling begint met een goede communicatie. Luister zonder vooroordeel naar elkaars verhaal. Als je het niet eens bent met de ander, beargumenteer dat dan en roep niet zomaar wat. Sta open voor tegenargumenten. Probeer te voorkomen dat een situatie van structureel wantrouwen in elkaar ontstaat. En… pak eens wat vaker de telefoon of maak een (videobel)afspraak als de zaak dreigt vast te lopen.”

4. Doorbreek vastgeroeste patronen

Arjen van Iwaarden is programmamanager Platform personenschade, afdeling Schade bij het Verbond van Verzekeraars.

Wat is dit jaar nieuw of vaker voorkomende (trend) in de letselschaderegeling? “De discussie over of normering van processen en schadeposten in veel gevallen niet toch beter is voor het slachtoffer. Afgezet tegen de huidige soms veel te lange durende zoektocht naar het ‘concrete’ schadebedrag wetende dat dat concrete schadebedrag alleen gevonden kan worden door een veelheid aan abstracties te hanteren. Mijn belangrijkste tip voor vakgenoten in de letselschaderegeling is: Doorbreek vastgeroeste patronen, probeer andere benaderingen, en denk aan het slachtoffer.

Aan mij werd het afgelopen jaar de vraag of het echt zo beroerd is met de letselschaderegeling het meest gesteld. Neen, in de meerderheid van zaken worden ook voor het slachtoffer bevredigende resultaten geboekt. Maar willen we het volgende niveau bereiken dan moeten we andere paden bewandelen in het belang van slachtoffers en de branche als geheel.”

5. Complexe situatie door corona crisis

Peter van der Ham is al sinds 1995 werkzaam als registerarbeidsdeskundige. Daarnaast werkt hij sinds 2010 ook als gerechtelijk deskundige met als belangrijkste aandachtsgebieden AOV en letselschade. Peter is gespecialiseerd in zaken met zelfstandig ondernemers.

“Wat steeds vaker voorkomt, met name in letselschadezaken met zelfstandig ondernemers, is de vraag naar het effect van de corona crisis. Het gaat er dan met name om dat men wil weten wat het effect van de corona maatregelen zou zijn in de would-be situatie zonder ongeval. De impact van corona kan per bedrijf sterk verschillen, afhankelijk van de aard van het bedrijf. Naast effecten op de omzet (plus of min) zijn er ook effecten door de financiële regelingen vanuit de overheid. Dat maakt het allemaal complex.”

Ook aan Peter van der Ham wordt de vraag waarom het allemaal zolang duurt vaak gesteld: “Ik leg dan uit dat het vaak complexe zaken zijn, die goed onderzoek vragen om tot een verantwoorde afronding te komen. En dat alle partijen zich daar bewust van zijn en over het algemeen hun best doen om de vaart er in te houden.” Aan vakgenoten in de letselschaderegeling geeft hij de tip om een proactieve houding aan  te nemen in zaken met zelfstandig ondernemers: “ Na een ongeval heeft een ondernemer veel vragen over de continuïteit van zijn bedrijf, de opvang van zijn of haar uitval, de kosten die daarmee gemoeid zijn etc. Een snelle, uitgebreide arbeidsdeskundige inventarisatie geeft duidelijkheid voor alle partijen en leidt tot meer grip op de zaak.”

6. Samenwerken en blijven zoeken naar oplossingen

Inkie Stoop is voorzitter NIS en eigenaar en belangenbehartiger bij Wijs Letselschade.

“Een nieuwe trend in de letselschaderegeling is helaas een trend die noodgedwongen is ingezet. Door de corona crisis heeft het beeldbellen meer dan ooit zijn intrede gedaan in de letselschadewereld. Naast de voordelen die er zeker ook zijn, is hierdoor met name het verbindende gevoel dat vaak tussen partijen ontstaat als je samen aan de keukentafel zit bij een cliënt, verloren gegaan. Als oplossing gaan onze juristen bij Wijs, zeker bij cliënten die beeldbellen lastig vinden, sinds kort zelf bij de cliënt aan de keukentafel zitten en wordt er ‘gebeeldbeld’ met de verzekeraar. Dat wordt als heel prettig ervaren. Als het even kan, stappen wij in onze auto!”

De belangrijkste tip van Inkie Stoop voor vakgenoten is: “Laten we als uitgangspunt in het letselschadetraject nemen dat we er samen uit gaan komen. Als we samenwerken en blijven zoeken naar oplossingen, met als doel het met elkaar creëren van een nieuwe toekomst van het letselschade-slachtoffer dan biedt dat alleen maar voordelen voor alle partijen.

Het regelmatig bij elkaar komen van letselschade-professionals in een informele sfeer zoals bij het NIS is hierbij ontzettend belangrijk. Hopelijk kunnen we onze vakgenoten snel weer gaan ontmoeten!”

7. Continuïteit in gedrag bij verzekeraars

Wout van Veen is ruim veertig jaar advocaat en is gespecialiseerd in beroepsziekten, letselschade en arbeidsrecht.

Wout van Veen ziet dit jaar dat er een continuïteit in gedrag is bij verzekeraars is als het gaat om letselschade: “Enerzijds in formele communicatie naar buiten toe beleden ‘aandacht voor het slachtoffer’. Zoals bijvoorbeeld de ontwikkeling van de Leidraad beroepsziekten en het zogenaamde ‘Keurmerk’ door de Letselschaderaad. En anderzijds de feitelijke gang van zaken op individueel niveau in de niet-eenvoudige zaken. Er is veel communicatie-aandacht voor verbetering van het proces, terwijl in concrete, individuele zaken de hakken in het zand gaan en (medische) obstructie hoogtij viert. Ondanks alle mooie woorden blijft de situatie voor slachtoffers van diverse vormen van ongevallen en beroepsziekten door het grote verschil tussen financiële mogelijkheden om een zaak ‘door te zetten’ onveranderd, en naar onze waarneming in toenemende mate, slecht.”

Zijn belangrijkste tip voor vakgenoten is: “Slachtoffer-belangenbehartigers moeten zich minder laten leiden door hun eigen financiële belangen. Blijven onderhandelen, zodat de kosten buitengerechtelijk blijven, gaat soms (te vaak?) ten koste van dit slachtoffer. Eerder druk zetten middels een procedure zou aangewezen kunnen zijn.”

8. Door te rooskleurige info zijn verwachtingen van slachtoffers soms onredelijk hoog

Raoul van Dort is directeur-eigenaar van Van Dort Letselschade en is zowel jurist als ervaringsdeskundige op het gebied van letselschade. In de loop der jaren heeft hij meerdere wetenschappelijke publicaties en (vak-)boeken gepubliceerd, maar ook boeken die vooral bestemd zijn voor slachtoffers van letselschade. Hij is tevens promovendus aan de Universiteit Maastricht.

“Voordat we wisten wat corona was, kwam het wel voor dat verzekeraars traag reageerden op correspondentie of voorstellen om tot voortgang in een dossier te kunnen komen. Dat gebeurde incidenteel, en bij de ene verzekeraar meer dan bij de ander. Tekort aan ervaren en deskundig personeel was veelal het excuus. Nadat corona zijn intrede deed, is dit er niet beter op geworden, integendeel! Het veelvuldig thuiswerken van medewerkers bij verzekeraars lijkt hun afstand tot en betrokkenheid bij het vak verder te hebben vergroot. Bereikbaarheid van verzekeraars is slecht, reactietermijnen te lang en de deskundigheid waarmee wordt gereageerd is vaak ver te zoeken. Het meest zorgwekkend is dat het lijkt alsof het verzekeraars nauwelijks deert dat dit zo loopt.

De beschikbaarheid van info over letselschadeclaims is legio, helaas niet alleen oprechte en/of verifieerbare info. De verwachtingen van slachtoffers zijn daardoor soms onredelijk (hoog), hetgeen ‘belangenbehartigersshoppen’ in de hand werkt. In de huidige tijd zijn kennis van zaken, oprechtheid ten opzichte van verwachtingen van cliënten en transparantie omtrent hetgeen in de schaderegeling mogelijk is, onmisbare voorwaarden om onafhankelijk en geloofwaardig te kunnen blijven functioneren.

Corona heeft onze economie een tijdlang nagenoeg stil gezet, hetgeen voor sommigen in dit vak merkbaar van invloed is geweest op de werkvoorraad of -inhoud. Zelf heb ik gemerkt dat de hectiek minder was, hetgeen ik echter als positief heb ervaren. Dat gaf namelijk meer ruimte voor verdieping. Al heb ik de persoonlijke contacten, die daartoe eigenlijk onmisbaar zijn, gemist. Een persoonlijk gesprek met een cliënt geeft toch een ander inzicht dan een videogesprek. En onderhandelen aan tafel speelt zich af in een andere sfeer en dimensie dan een telefoon- of online gesprek. Ik verheug me er derhalve enorm op als we elkaar weer in de ogen kunnen kijken bij een overleg en -het klinkt bijna ouderwets- een hand kunnen geven ter begroeting.”

9. Rekenrente in letselschadezaken blijft gemoederen bezighouden

Erik-Jan Bakker is rekenkundig expert bij De Bureaus, Analyse & Rekenen. Als docent geeft Erik-Jan daarnaast diverse cursussen op het gebied van letselschadeberekeningen. Hij is tevens verantwoordelijk voor het onderhoud en de ontwikkeling van de rekensoftware Het RekenProgramma.

Als rekenkundig expert signaleert Erik-Jan Bakker een trend: “Bij het vervaardigen van de rapportage/berekening van het verlies van arbeidsvermogen of overlijdensschade door een rekenkundig expert wordt altijd eerst een concept opgeleverd. Het concept biedt voor de opdrachtgevers de mogelijkheid om te beoordelen of alle uitgangspunten volledig en correct zijn overgenomen en om na te gaan of eventuele aannames die door de rekenkundige zijn gedaan juist zijn. Het komt steeds vaker voor dat partijen verzoeken de feitelijke berekening (‘de druk op de knop’) pas te maken op het moment dat er gezamenlijke overeenstemming is over de rekenkundige uitwerkingen. Dit voorkomt dat schadebedragen in de conceptfase al ‘in het hoofd’ gaan zitten.”

Zijn belangrijkste tip voor vakgenoten in de letselschadepraktijk hangt met het bovenstaande samen: “Wacht niet te lang met het vervaardigen van een (eerste) berekening. Zo is het raadzaam in de beginfase al een ‘quick scan’ te maken van de mogelijke jaarschade. Zo'n berekening kan eenvoudig zelf (met behulp van bijvoorbeeld Het RekenProgramma) worden gemaakt of met ondersteuning van een rekenkundige. Een dergelijke berekening levert enerzijds een meer zuiver houvast voor de schadereservering en kan anderzijds als goede onderbouwing dienen voor een eventuele bevoorschotting. Door eerder de rekenkundige vinger aan de pols te houden, kan worden voorkomen dat men de grip kwijt raakt en wellicht voor verrassingen komt te staan.”

Volgens Erik-Jan Bakker blijft de rekenrente in letselschadezaken de gemoederen (terecht) bezig houden. “Het is de meest gestelde vraag het afgelopen jaar: Kunt u ons als rekenkundige adviseren over de te hanteren rekenrente? Met name de vooruitzichten op de lange termijn. Complexe en lastige materie. Wij houden daarom de ontwikkelingen en publicaties (zoals bijvoorbeeld het CPB en gecertificeerde financieel planners) hieromtrent nauwlettend in de gaten en geven de letselschadepraktijk een onafhankelijk advies voor een toepasselijke rekenrente. Ons advies voor 2021 is inmiddels geactualiseerd.”

10. Schadevergoeding vorderen in strafrechtelijke procedures

Antoinette Collignon is advocaat bij Legaltree en specialist in onder meer aansprakelijkheids- en letselschadezaken en internationaal privaatrecht. Ze stond aan de basis van de in 1997 opgerichte Europese vereniging voor letselschade advocaten (PEOPIL), waarvan zij van 2009 tot 2013 de eerste Nederlandse en eerste vrouwelijke president was. Als docent is zij onder andere verbonden aan Kerckebosch, SDU en Magna Charta.

Wat is dit jaar nieuw of vaker voorkomend (trend) in de letselschaderegeling? “Door slachtofferadvocaten wordt, zo lijkt dat, vaker gebruik gemaakt van de mogelijkheid om schadevergoeding te vorderen in strafrechtelijke procedures.” De vraag die haar het meeste werd gesteld in het afgelopen jaar heeft alles te maken met corona: “Wanneer zien we elkaar weer in persoon? Mijn antwoord: Ik zie erg uit naar een kop koffie of een lekkere lunch zodra de corona maatregelen dit toestaan.”

Antoinette Collignons belangrijkste tip voor vakgenoten in de letselschaderegeling is om altijd eerst een zaak proberen te regelen voordat je een procedure start. “Regeling van een zaak is in vrijwel alle gevallen het beste voor beide partijen. Wees pragmatisch, sta open voor een oplossing en luister goed naar elkaar. Adviseer je cliënt over de (on)mogelijkheden. Verwachtingen managen hoort daar bij.”