“Vroegsignalering is een goede ontwikkeling”

Steeds meer privéschulden bij ondernemers

Jan Pitstra is Adviseur IV bij de Gemeente Zwolle, Panellid HBO rechten bij Netherlands Quality Agency (NQA) en betrokken bij de diverse opleidingen en verenigingen op het gebied van schuldhulpverlening, waaronder de adviescommissie permanente educatie van de Raad voor Rechtsbijstand Bureau Wsnp.

Volgens Jan Pitstra is er dit jaar nog meer dan voorheen er niet alleen sprake van zakelijke schulden maar ook steeds meer van privéschulden bij de ondernemer. Complexiteit is hierdoor toegenomen. “De belangrijkste tip die ik vakgenoten bij de aanpak van   schuldenproblematiek zou willen geven is maatwerk! Standaardprocessen werken niet goed voor ondernemers met schulden. Iedere zaak is uniek en vraagt daarom om een eigen persoonlijke aanpak.” Bij de gemeente Zwolle werd het afgelopen jaar als het g aat om schuldenproblematiek het meest de vraag gesteld of iemand ook bij de gemeente terecht voor de sanering van schulden en of ze de onderneming dan moeten beëindigen? Nee! Door maatwerk te leveren krijgt iedere ondernemer het beste advies en kan samen worden gekeken hoe de problemen kunnen worden opgelost.”

Vroegsignalering is een goede ontwikkeling

Christa Romani is trainer en eigenaar van Inkomensinzicht Training & Advies. Ze organiseert trainingen op het gebied van inkomen en inkomensondersteunende voorzieningen.

Wat is dit jaar nieuw of vaker voorkomend in de aanpak van schuldenproblematiek? “Door de komst van de Wgs 2021 wordt meer ingezet op Vroegsignalering. Signalen van ketenpartners worden in een vroeg stadium door de gemeente opgepakt om erger te voorkomen. Burgers met beginnende schuldenproblematiek worden actief benaderd. Een goede ontwikkeling. Verder de voorkeur voor saneringskredieten tov minnelijke shv trajecten. De burger hoeft niet meer drie jaar in traject te zitten, maar krijgt een krediet. Veel minder belastend voor de burger dus.”

“Mijn belangrijkste tip voor vakgenoten bij de aanpak van schuldenproblematiek is: Zelf blijven nadenken! Klinkt simpel, is het niet. Processen en termijnen zijn vaak leidend. Soms is een traject helemaal niet nodig. Ik zie nog steeds burgers die naar een traject geleid worden terwijl de schuld verjaard is, er geen aansprakelijkheid is voor de schuld of waarbij inkomensvoorzieningen niet zijn aangevraagd. Gelukkig is er steeds meer oog voor maatwerk.”

Welke vraag werd het afgelopen jaar het meest gesteld over de aanpak van schuldenproblematiek, en wat was daarop het antwoord? “Ik heb nu een klant met zoveel schulden en ellende, waar begin ik? Mijn antwoord is steevast: ’Je begint met het inkomen’. Een gemiddelde klant met een laag inkomen heeft dertien verschillende inkomstenbronnen en deze zijn allemaal van invloed op elkaar. Het inkomensplaatje is ontzettend ingewikkeld, dit wordt vaak onderschat. Maar een correct inkomen is een noodzakelijke basis voor goede schuldhulpverlening. Ik kan het niet vaak genoeg benadrukken.”

Duurzaam schuldenvrij

Paul Otter is gerechtsdeurwaarder & Social Responsibility Officer Gerechtsdeurwaarder en Social Responsibility Officer bij Syncasso. Daarnaast bestuurslid van de Koninklijke Beroepsorganisatie van Gerechtsdeurwaarders (KBvG), SUN en RvA-lid van NNVK en Kredietbank Nederland. Hij deelt zijn kennis via diverse podia, waaronder onze schuldhulpverleningsopleidingen.

Paul Otter signaleert drie trends bij de aanpak van schuldenproblematiek. “De eerste is de ontwikkeling van digitaal informatie uitwisselen tussen schuldhulpverleners en gerechtsdeurwaarders. Daarmee ontlasten we elkaar van arbeidsintensieve communicatie via post en e- mail. Zo kunnen we meer tijd aan onze kernactiviteiten besteden, terwijl de doorlooptijd van het schuldhulp proces daardoor sterk wordt verkort. Ten tweede is dat we steeds beter met AI kunnen voorspellen wat de betaal(on)mogelijkheden zijn van debiteurklanten. De niet-willers zitten we dan achter de broek en de niet-kunners helpen we met een regeling die past bij hun situatie of verwijzen we door naar de NSR of schuldhulp. Ten derde zie ik dat ongeveer de helft van de debiteurklanten laag taalvaardig is. Als je niet begrijpt wat er van je wordt gevraagd in een incassobrief, levert dat een heleboel problemen op. Gelukkig zien we dat veel grote organisaties (ook) hun best doen om begrijpelijke incasso communicatie te gebruiken.” 

Mijn belangrijkste tip voor vakgenoten is te focussen op de eindoplossing: duurzaam schuldenvrij! Schulden oplossen is nu vooral een korte termijnoplossing. Dat kan soms voldoende zijn, maar het einddoel zou altijd een duurzame oplossing moeten zijn. Ervoor zorgen dat iemand nooit meer in de schulden terecht komt door de juiste interventies.”

Gerechtsdeurwaarders kregen het afgelopen jaar veel de vraag wat ze merken van corona, vertelt Paul Otter: “Van de beschermingsmaatregelen merken we veel. Onze kantoorcollega’s werken nu thuis en onze gerechtsdeurwaarders bellen niet meer aan (tijdelijke wetswijziging). We hopen dat we zo snel mogelijk weer aan de deur in gesprek kunnen gaan om zaken op te lossen en debiteurklanten te helpen. Wat we niet merken is een toename van incasso-opdrachten. De vaak genoemde tsunami aan schulden zien wij nog niet. Sterker zelfs, onze opdrachtgevers geven aan dat facturen beter dan ooit op tijd worden betaald.”

Toeslagenaffaire heeft veel impact

Joke de Kock is manager Schuldhulpverlening bij de gemeente Tilburg.

Manager Schuldhulpverlening Joke de Kock ziet dat de toeslagenaffaire rondom de kinderopvang veel impact heeft. “De onduidelijkheid over de compensatie, de openstaande vorderingen bij de Belastingdienst en het bevestigde wantrouwen vragen om andere interventies.”

Aan vakgenoten geeft ze aan dat ze actief zouden moeten zijn in het benutten van de vroegsignalerings signalen: “ Huurachterstanden moeten gemeld worden, ook van private verhuurders, belangrijk om hier actief actie op uit te zetten. De woco’s zijn meestal bekend, maar juist de commerciële verhuurders zijn belangrijk, omdat daar vaker ontruiming plaatsvindt, dan binnen de sociale verhuurders.”

Zijn er meer mensen in financiële problemen of juist niet? “We merken dit niet in de aanmeldingen. Langzaam ontstaat het idee dat er minder mensen problemen hebben met het betalen van hun vaste lasten. Mede omdat de mogelijkheden om geld uit te geven (uitjes, vakantie, kermis,uitgaan,  festivals etc) sterk zijn afgenomen. We zijn dus heel benieuwd als straks de wereld weer ‘open’ gaat. Wat gaat er dan aan problematiek tevoorschijn komen?“

In deze reeks zijn verschenen

• Deel 1: “Integrale aanpak van de schuldenproblematiek”
• Deel 2: “Uitvoering en beleid dichter bij elkaar brengen”
• Deel 3: “Vroegsignalering is een goede ontwikkeling”
• Deel 4: “Gooi niet te snel het hele systeem op de schop”