Jaarcongres Schuldenketen: Inzicht in gedrag & doorontwikkelen van de schuldenketen

Met een vader als arts en een moeder als verpleegkundige weet Stella de Swart als geen ander hoe het is om financieel onafhankelijk op te groeien. Stella groeide op in het Gooi, maar belandde met haar kinderen in de bijstand. "Ik had nog nooit van het woord 'bijstand' gehoord. En nu ben ik het voorbeeld dat je ook rijk geboren kan worden, en door tegenslag met armoede en schulden te maken kunt krijgen. Ik heb mijn persoonlijke situatie vertaald naar een maatschappelijke kwestie, om bij te dragen aan bewustwording dat verbinding maken zo belangrijk is voor de samenwerking. En om de samenleving een stukje mooier te maken.” Door een opeenstapeling van tegenslag weet Stella ook hoe het is om in armoedeval terecht te komen. Een leven in de Wsnp en armoede was voor haar totaal onbekend. Welke inzichten heeft Stella opgedaan in haar ervaring met invorderingen en schuldhulpverlening? Wat is er in haar visie nodig om mensen met betalingsproblemen en schulden beter te helpen? En welke belemmeringen staan dit in de weg? Over hoe verbinding en dialoog kunnen bijdragen aan een effectievere schuldenketen en preventie van schulden.

Bij problematische schulden werken de systemen niet goed. Schuldeisers gaan door met invorderen, rechters blijven vonnissen produceren en schulden blijven verder oplopen. Daarnaast blijkt het moeilijk om burgers richting schulddienstverlening te krijgen, terwijl dit juist van belang is om weer perspectief te krijgen. Daarom doen de Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden en de Hogeschool Utrecht momenteel onderzoek naar hoe schulden als gevolg van het systeem van invordering snel oplopen en welke belemmeringen voor schuldhulp er zijn, om vervolgens nieuwe modellen te verkennen waarbij invordering en schuldhulpverlening geïntegreerd worden.
Welke oplossingsrichtingen zijn er? U wordt uitgenodigd om actief mee te denken!

Schulden kunnen mensen gevangen houden in een achterstandspositie. Wat zijn de economische en maatschappelijke kosten en gevolgen van de schuldenproblematiek? In het debat over langdurige werkloosheid, ongelijkheid en kwetsbare groepen is er steeds meer aandacht voor de rol van schulden. Hoe kijken politici, economen en sociologen naar schulden? Welke rol speelt dit thema in de analyses van arbeidsmarkt, economie en maatschappij? We duiken in de actualiteit rond ongelijkheid en de toenemende aandacht die daar maatschappelijk voor is. We zoomen uit en bekijken het bredere perspectief op werk, inkomen en schulden. Wat is het bredere verband waarin professionals in de schuldhulpverlening opereren? Wat zijn de politieke en maatschappelijke trends op dit terrein?

Hebben we het alleen over schuldenproblematiek of spreken we van multi-problematiek? Bestaansonzekerheid is niet alleen het gevolg van te weinig inkomen of te hoge schulden, maar ook problemen op andere leefgebieden. Ook zijn er zoveel initiatieven en projecten in het Nederlandse armoede- en schuldenlandschap. We zien soms door de bomen het bos niet meer. Proberen we binnen de schuldenketen niet continue het wiel opnieuw uit te vinden? Kan dit niet anders, waarbij we uitgaan van het perspectief van de inwoner?

Gedragsverandering kan een oplossing zijn voor tal van problemen van slechte eetgewoonten tot het (chronisch) hebben van schulden. Maar hoe makkelijk of moeilijk is het eigenlijk om gedrag te beïnvloeden? En hoe duurzaam is een eventuele gedragsverandering? In deze bijdrage gaan we in op deze vragen aan de hand van recente inzichten uit de gedragswetenschappen, toegespitst op betalingsachterstanden. Een gedeelte van de mensen met betalingsachterstanden kan duurzaam uit de schulden komen. Wat maakt dat dit in veel gevallen nu nog niet lukt? En hoe zorgen we ervoor dat meer burgers met geldzorgen ingaan op een hulpaanbod? Vaak speelt ervaren weerstand hierbij een rol. We gaan in het bijzonder in op hoe we kunnen omgaan met weerstand en die inzichten en handvatten kunnen inzetten om van ‘nee’ naar ‘ja’ te komen.

Aan de hand van stellingen kiest u uw kant van de zaal (eens of oneens). Dan zal Esther van Rijswijk deelnemers aan beide zijden vragen naar hun mening. Weet u de overkant te overtuigen? Tijdens het debat mogen deelnemers overlopen naar de overkant. Doordat iedereen bij een nieuwe stelling weer opnieuw positie moet kiezen is een Lagerhuisdebat altijd levendig en dynamisch.

Met medewerking van onder andere:

• Michaël Brouwer, CEO Syncasso
• Joeri Eijzenbach, Senior juridisch beleidsadviseur, NVVK
• Stella de Swart, Armoede en Schuldenexpert en auteur van het boek ''Armoede krijg je gratis''
• Hanneke van der Woud, Schuldrustcoach ONSbank, Partner/Manager Eneco