Trends in de letselschadebranche anno 2020 – 9 experts aan het woord

Letselschadebehandeling en personenschaderecht zijn continu onderhevig aan ontwikkelingen die zowel binnen als buiten de branche plaatsvinden. Kerckebosch vroeg negen deskundigen naar de huidige stand van zaken in de sector en de trends die zij voor de rest van dit jaar voorzien.

De voornaamste ontwikkeling die de ondervraagde experts – allen betrokken bij onze lesprogramma’s over het onderwerp – momenteel signaleren, is toenemende sectorbrede samenwerking.

Van internationalisering tot verhoogde aandacht voor specifieke doelgroepen en langlopende dossiers, dit zijn de meest noemenswaardige bewegingen in 2020:

1. Meer internationalisering in letselschadezaken 

Antoinette Collignon 
Legaltree

Antoinette Collignon is advocaat bij Legaltree en specialist in onder meer aansprakelijkheids- en letselschadezaken en internationaal privaatrecht. Ze stond aan de basis van de in 1997 opgerichte Europese vereniging voor letselschade advocaten (PEOPIL), waarvan zij van 2009 tot 2013 de eerste Nederlandse en eerste vrouwelijke president was. Als docent is zij onder andere verbonden aan Kerckebosch, SDU en Magna Charta.

Of je nu meent dat het wenselijk is of niet, geen sector ontkomt eraan: verdergaande internationalisering. Advocaat Antoinette Collignon verwacht dan ook dat dit voorlopig nog een doorlopende trend zal blijven bij letselschadezaken:

“Het coronavirus heeft nog eens duidelijk laten zien hoe sterk alle landen van de wereld met elkaar verbonden zijn. Het leven van alledag is niet meer beperkt tot eigen huis, straat, dorp of land. We kopen producten uit landen over de hele wereld en reizen voor werk en vakantie over de hele aardbol.

Ook in letselschadeland blijft de behandeling niet beperkt tot ons eigen land. Meer en meer is sprake van internationale zaken. Dit is bijvoorbeeld het geval bij vliegtuigrampen, maar ook bij productaansprakelijkheidszaken, zoals PIP- en M-implants, de MOM-heupimplantaten en bekkenbodemmatjes.

Er zijn tal van producten die over de hele wereld gebruikt worden die letselschade kunnen veroorzaken. Het delen van kennis is voor goede behandeling van dergelijke zaken essentieel. Hierbij zal steeds meer gekeken worden naar wat er in omringende landen gebeurt, maar ook in landen als Amerika, Canada en de UK. Die lopen vaak voor op het gebied van procedures tegen fabrikanten van gebrekkige producten. Mijn verwachting is dan ook dat de trend van internationalisering in letselschadezaken zich in 2020 gestaag voortzet.”

2. Betere communicatie en samenwerking in de branche 

Raoul van Dort 
Van Dort Letselschade

Raoul van Dort is directeur-eigenaar van Van Dort Letselschade en is zowel jurist als ervaringsdeskundige op het gebied van letselschade. In de loop der jaren heeft hij meerdere wetenschappelijke publicaties en (vak-)boeken gepubliceerd, maar ook boeken die vooral bestemd zijn voor slachtoffers van letselschade. Hij is tevens promovendus aan de Universiteit Maastricht.  

Volgens Raoul van Dort zou de branche vooral gebaat zijn bij betere onderlinge communicatie en meer bereidheid tot samenwerking. Of dit ook haalbaar is, betwijfelt hij echter nog, ook al zijn er vaker initiatieven die de strijd tussen partijen zouden moeten harmoniseren, zoals de Gedragscode Behandeling Letselschade:

“De ontwikkelingen in de personenschadebranche baren zorgen; verzekeraars die steeds minder een inhoudelijk, op juridische argumenten gebaseerd standpunt innemen en zich slechts lijken te focussen op het weren van claims en belangenbehartigers die, helaas ook niet altijd gehinderd door kennis van zaken, vooral gefixeerd zijn op de betaling van hun nota in plaats van op het belang van hun cliënt. De Gedragscode heeft daarin nauwelijks een positieve functie vervuld.

Een sterke, branche-overkoepelende organisatie, waarin zowel verzekeraars als rechtshulpverleners vertegenwoordigd zijn, zou hierin verandering kunnen brengen. Dat vergt goede en regelmatige onderlinge communicatie, bereidheid tot samenwerking én tot het – zo nodig – achterstellen van eigen belangen. Vooralsnog wellicht een illusie, maar op termijn volgens mij niet onmogelijk.”

3. Meer aandacht voor het herstel van de benadeelde

Jasper Keizer 
SAP Advocaten

Jasper Keizer is advocaat bij SAP Letselschade Advocaten en beschikt over een ruime mate van proceservaring. Al tijdens zijn studie rechten aan de Rijksuniversiteit Groningen verdiepte hij zich in letselschade en hij werkt dan ook al sinds 2003 als letselschade-advocaat. Jasper publiceert en doceert daarnaast met regelmaat over letselschadezaken.

Ook letselschade-advocaat Jasper Keizer geeft aan dat het belang van de benadeelde nog niet altijd voldoende centraal staat. Hoewel hij dit niet als ‘nieuwe’ trend voor het jaar 2020 bestempelt, voorziet hij dat herstelgerichtheid ook dit jaar weer meer aandacht verdient:

“Ik verwacht niet direct veel nieuwe trends voor 2020. Ik vermoed dat de al bekende problematiek (BGK, doorlooptijden) de agenda nog wel zal blijven bepalen.

Het zou wel een wenselijke trend zijn als we dit jaar en daarna nog meer werk maken van een herstelgerichte aanpak van letselschadedossiers en daarbij met name ook de problematiek in whiplashdossiers en andere zaken met moeilijk objectiveerbaar letsel betrekken. Er worden nu nog te veel benadeelden slachtoffer van de huidige wijze waarop deze dossiers worden behandeld. Met name het aspect van bevoorschotting en snelle interventie op het gebied van behandeling en begeleiding naar werk verdient meer aandacht (in de behandelende sector worden benadeelden nog te vaak van het kastje naar de muur gestuurd). 

Bij de bevoorschotting moet de insteek dan zijn om de financiële behoefte vroeg in kaart te brengen: wat is er nodig om financiële problemen te voorkomen? Dus meer kijken vanuit de financiële behoefte in plaats van de (gestelde) concrete schade en alle daarmee gepaard gaande mogelijke discussies. Dat kan mijns inziens voorkomen dat een benadeelde zich te snel tekort gedaan voelt, met name doordat hij/zij bij een zakelijke betwisting toch vaak het idee krijgt dat hij/zij niet wordt geloofd. Het maakt de schadelast voor de verzekeraar waarschijnlijk ook (beter) beheersbaar.”

4. Omarmen herstelgerichte dienstverlening en ontwikkeling directe verzekering

Jarco van de Ketterij 
Injuriam Expertise

Jarco van de Ketterij is een ervaren letselschaderegelaar en eigenaar/register-expert personenschade bij Injuriam Expertise. Hij heeft o.a. jarenlang als letselschadebehandelaar gewerkt en als letselschaderegelaar bij een tweetal expertisebureaus. Hij deelt zijn kennis regelmatig als spreker en docent.

Register-expert personenschade Jarco van de Ketterij is net als Raoul van Dort en Jasper Keizer van mening dat benadeelden meer aandacht verdienen dit jaar. Hij verwacht dat er meer verdieping in de relatie komt door persoonlijk contact tijdens bezoeken en meer digitale contactmomenten. Iets wat nu bijvoorbeeld ook al gebeurt door een toename van videobellen, waarmee volop gedurende de coronacrisis wordt geëxperimenteerd.

Daarnaast voorziet Jarco dat herstel prominenter in beeld komt in het traject en dat de immateriële schadevergoedingen zullen stijgen:

“Als trend in 2020 verwacht ik dat de herstelgerichte dienstverlening in de personenschadebranche verder wordt omarmd. Het teruggeven van autonomie aan een slachtoffer is een ontwikkeling die ik toejuich. 

Op korte termijn komt het mij voor dat de vergoeding van het smartengeld verder zal stijgen, ondanks de combinatie met het Nederlandse calvinisme op dat gebied en het hoge niveau van ons sociale verzekeringsstelsel. Verder ben ik benieuwd of de directe autoverzekering (first-party verzekering) als vervanging van het huidige systeem, waarbij WA-schades worden afgehandeld door de verzekeraar, een vlucht neemt of dat dit door marktpartijen (belangenbehartigers) wordt afgeremd.”

5. Meer transparantie en aandacht voor langlopende dossiers

Jelle Smits 
Waarborgfonds Motorverkeer/De Vereende

Jelle Smits is senior specialist motorrijtuigverzekering. De afwikkeling van letsel- en/of buitenlandschaden behoort ook tot zijn expertisegebied. Hij treedt regelmatig op als spreker/docent binnen de branche.

De spanning en onvrede bij benadeelden en andere partijen in de branche blijven ook door verzekeringsspecialist Jelle Smits niet onopgemerkt. Door meer openheid te creëren en betere afspraken te maken meent hij dat ieders belang uiteindelijk beter kan worden gediend:

“Er staat vandaag de dag nogal wat spanning op de behandeling van letselschades. De doorlooptijden zijn (te) lang, de kosten zijn (te) hoog, de tevredenheid van benadeelden lijkt te stokken en ervaren personeel is schaars. Kortom, er zijn verschillende ontwikkelingen die roepen om verandering! 

Inmiddels hebben de politiek en de media ook weer extra belangstelling voor dit onderwerp. Meer transparantie, meer normering/standaardisatie, nog meer aandacht voor het oplossen van langlopende dossiers en betere afspraken over te maken kosten zullen de komende tijd zonder twijfel de aandacht vragen om uiteindelijk de belangen van alle betrokkenen, dus ook die van de premiebetaler, te dienen.”

6. Bewuster rekenen in gezamenlijke opdracht

Erik-Jan Bakker 
De Bureaus

Erik-Jan Bakker is rekenkundig expert bij De Bureaus, Analyse & Rekenen. Als docent geeft Erik-Jan daarnaast diverse cursussen op het gebied van letselschadeberekeningen. Hij is tevens verantwoordelijk voor het onderhoud en de ontwikkeling van de rekensoftware Het RekenProgramma. 

Ook rekenkundig expert Erik-Jan Bakker meent dat samenwerking een belangrijke graadmeter is voor progressie in 2020. In zijn deelgebied vertaalt dat zich naar meer bewust én in gezamenlijke opdracht rekenen:

“Als rekenkundig expert streef ik er altijd naar het “rekenbewustzijn” van partijen te verhogen. De sociale en fiscale wet- en regelgeving zorgen voor een complex samenspel van factoren die het uiteindelijke netto inkomen bepalen. Daarnaast wordt ook vaak de gevolgschade van de uitgekeerde schadesom onderschat.

Het bepalen van schade is geen exacte wetenschap, maar het vaststellen en uitwerken van de hiervoor benodigde uitgangspunten dient wel correct plaats te vinden. Dit vereist specialistische kennis. Waar schades in het verleden vaak nog pragmatisch (op een bierviltje) én eenzijdig werden berekend, is de laatste jaren een duidelijke verschuiving zichtbaar. In steeds meer zaken wordt bewust én in gezamenlijke opdracht gerekend. Dit komt het begrip, de transparantie en de afwikkeling van de letselschade ten goede. Deze trend zal zich in 2020 zeker gaan voortzetten.”

7. Samen toewerken naar een sneller en beter afhandelingsproces

Maarten van der Linden NIVRE, NVMV 
Lindesk

Maarten van der Linden is voorzitter van de branche personenschade van het Nederlands Instituut voor Register Experts (NIVRE), betrokken bij de Nederlandse Vereniging voor Mediators in de Verzekeringsbranche (NVMV) en treedt als expert regelmatig op als spreker/docent. Zijn juridische kennis en mediationvaardigheden maken dat complexe letselschadedossiers door hem snel tot een oplossing worden gebracht.

Maarten van der Linden verwacht dat de veranderingen in de sector dit jaar vooral kostengedreven zullen plaatsvinden door toenemende druk aan de kant van verzekeraars en rechtsbijstand:

“Verzekeraars zullen meer beleid gaan voeren tegen oplopende kosten van de afhandeling van letselschades. Big data zal informatie geven over tendensen in letselschade-afhandeling. Met deze informatie gaan verzekeraars de branche en politiek informeren dat verandering (first-party verzekering) noodzakelijk is.

Ik verwacht dat de concurrentie tussen belangenbehartigers groter gaat worden. Met meer toetreders tot de markt zal, onder druk van teruglopende bedrijfsresultaten, meer druk op de verzekeringsindustrie worden gelegd. De verzekeringsindustrie zoekt juist meer efficiency en kostenbesparing op het proces. Deze ontwikkelingen zullen leiden tot meer onbegrip en verharding tussen partijen. Partijen zullen in het belang van slachtoffers vaker moeten besluiten externe bemiddeling in te schakelen. Op beleidsniveau zal de rol van De Letselschade Raad nog relevanter worden.

Als we benadeelden een goede dienst willen bewijzen, zullen we de kwaliteit van afhandeling van letselschades marktbreed moeten verhogen. We zullen aan de andere kant de hoeveelheid tijd die we hiermee belast zijn, gezamenlijk fors moeten terugdringen. Dus beter, sneller en voor alle betrokken partijen leidend tot meer acceptabele uitkomsten. Dat vergt kritisch kijken naar het eigen functioneren en daar waar nodig onze werkwijzen echt aanpassen.”

8. Stijgende kosten voor verzekeraars

Petra Oskam 
Kennedy van der Laan

Petra Oskam is advocaat en partner bij Kennedy van der Laan en procedeert hoofdzakelijk voor verzekeringsmaatschappijen in zaken betreffende persoonlijk letsel, aansprakelijkheid en verzekering. Ze publiceert regelmatig in tijdschriften zoals het Tijdschrift voor Vergoeding Personenschade en het PIV-bulletin, bijvoorbeeld over whiplash-gevallen en fraude bij de afwikkeling van letselschade. Petra is tevens docent bij diverse opleidingsinstituten.

Advocaat Petra Oskam voorziet evenals Maarten van der Linden dat de kosten voor verzekeraars verder onder druk zullen komen te staan. Zij wijt deze oplopende kostendruk met name aan de rentevoet die meer rechtbanken zullen hanteren:

“In mijn praktijk zie ik dat de ontwikkeling met betrekking tot de rentetarieven die worden gebruikt voor de kapitalisatie van toekomstige schade in gevallen van persoonlijk letsel, grote invloed heeft op het regelen van schades. Tot voor kort was het gebruikelijk om een rentevoet van drie procent te gebruiken. In 2019 heeft de rechtbank, gezien het lage rendement van de afgelopen jaren, in een aantal zaken besloten een veel lagere rentevoet te hanteren. 

Gezien de huidige rentetarieven op de financiële markt en het lage rendement op investeringen, wordt verwacht dat andere rechtbanken in 2020 volgen. Deze ontwikkelingen kunnen de Nederlandse verzekeringsbranche enkele tientallen miljoenen euro's per jaar extra kosten.”

9. Meer aandacht voor zzp’ers 

Peter van der Ham 
Artoos Van der Ham Raijmakers

Peter van der Ham is al sinds 1995 werkzaam als registerarbeidsdeskundige. Daarnaast werkt hij sinds 2010 ook als gerechtelijk deskundige met als belangrijkste aandachtsgebieden AOV en letselschade. Peter is gespecialiseerd in zaken met zelfstandig ondernemers.

Peter van der Ham voorspelt voor de rest van dit jaar dat er voor zelfstandigen meer proactief geacteerd zal (moeten) worden in de branche. Het lage percentage zzp’ers dat zich op dit moment goed verzekerd heeft, baart hem zorgen:

“In 2020 zal er meer aandacht komen voor letselschade bij zelfstandige ondernemers. Het aantal zelfstandigen en dan met name het aantal zzp’ers is sterk toegenomen. Een ruime meerderheid heeft geen eigen arbeidsongeschiktheidsverzekering. 

Het is in het belang van het slachtoffer én de verzekeraar om snel en proactief te handelen. Bij voorkeur door inzet van een arbeidsdeskundige die als taak heeft om een inventarisatie te maken van het bedrijf, de werkzaamheden van het slachtoffer, de knelpunten in het functioneren en de financiële situatie om vervolgens met een concreet advies te komen om schade te beperken en reïntegratie te bevorderen. Kortom, grip op de zaak houden!

Het jaar 2020 zal voor ondernemers ook in het teken staan van overheidsmaatregelen. Denk bijvoorbeeld aan de PFAS- en stikstofmaatregelen met gevolgen voor met name de bouw- en agrarische sector. En heel recent alle corona-maatregelen, die veel sectoren hard raken.

Als er dan ook letselschades bij komen, zal het ingewikkeld worden om onderscheid te maken tussen ongevalsgevolgen en andere factoren. Dat zal om gedegen onderzoek vragen.”